Kręgosłup stanowi ważną rolę w naszym organizmie – jest fundamentem naszego ciała, chroni rdzeń kręgowy, zapewnia równowagę i umożliwia poruszanie się. Nie należy bagatelizować skoliozy, ponieważ nieleczona może postępować i prowadzić do powikłań zdrowotnych. Czym jest skolioza, jak ją rozpoznać i jak przebiega proces leczenia? 

Czym jest skolioza?

Skolioza często nazywana jest bocznym skrzywieniem kręgosłupa, jednak tak naprawdę jest to skrzywienie, które powstaje jednocześnie w trzech płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i poprzecznej. W 80- 90% wszystkich skolioz przyczyna jej powstania nie jest znana, mówimy wówczas o skoliozie idiopatycznej. W tym przypadku nie mamy wpływu na przyczynę, jednak możemy pracować nad następstwami schorzenia. Konsekwencje nieleczonej skoliozy nie są tylko wizualne, nieprawidłowe ułożenie kręgosłupa może powodować problemy oddechowe, dysfunkcje narządów wewnętrznych, a także przewlekły ból. Schorzenie to może wystąpić u dzieci w każdym wieku.

Jak rozpoznać skoliozę?

Pierwsze objawy skoliozy mogą być niezauważalne, dopiero znaczne odchylenia powodujące już utrwalone zniekształcenia w obrębie tułowia i klatki piersiowej mogą być uchwycone przez rodzica. Wczesna diagnostyka stanowi podstawę dalszego rokowania. Na co więc zwrócić uwagę?

    •  Po pierwsze należy przyjrzeć się dziecku w pozycji stojącej z przodu oraz z tyłu (płaszczyzna czołowa) i sprawdzić:
        • czy głowa nie jest przechylona w jedną stronę;
        • czy barki, łopatki, biodra, fałdy pośladkowe są ustawione symetrycznie;
        • czy wcięcia w talii są równe;
        • czy kręgosłup nie jest wygięty w literę “C”, “S” (lub ich lustrzane odbicie);
        • czy kolana i stopy są ustawione w osi.
    • Po drugie oglądamy dziecko z boku sprawdzając krzywizny kręgosłupa: lordozę szyjną, kifozę piersiową i lordozę lędźwiową (płaszczyzna strzałkowa)– oceniamy czy krzywizny te nie są spłaszczone lub pogłębione – kręgosłup z boku powinien przypominać kształt litery “S”.
    • Następnie oceniamy dziecko w skłonie w przód z lekko zwisającymi rękoma (płaszczyzna poprzeczna)– stojąc z przodu oraz z tyłu dziecka sprawdzamy, czy któraś strona pleców jest bardziej wystająca niż druga.

Kiedy zauważysz u swojego dziecka wyżej wymienione zmiany, należy udać się na konsultację do lekarza ortopedy i do fizjoterapeuty specjalizującego się w terapii skolioz. W specjalistycznej diagnostyce wykonuje się precyzyjne badanie postawy oraz zdjęcie RTG kręgosłupa, które zleca lekarz. Na postawie zdjęcia RTG ocenia się kąt Cobba. Im wyższy stopień kąta Cobba tym poważniejsza wada.

Jak wygląda leczenie?

Na postawie badania postawy oraz zdjęcia RTG fizjoterapeuta zleci odpowiedni instruktaż do domu oraz dobierze indywidualną terapię uwzględniającą cel jaki chcemy osiągnąć. W Centrum Terapii Wyspa znajdziesz fizjoterapeutów, którzy zajmują się terapią skolioz według metod uznawanych przez SOSORT (Society on Scoliosis Orthopaedic and Reahabilitation Treatment – Międzynarodowe Towarzystwo Ortopedycznego i Rehabilitacyjnego Leczenia Skolioz). Wiele dzieci ze skoliozami nie czuje nieprawidłowego ustawienia swojego ciała, dlatego podstawą jest nauczenie dziecka przyjmowania prawidłowej postawy.

W indywidulanym doborze terapii uwzględnia się wielkość skrzywienia na podstawie wartości kąta Cobba:

➘ poniżej 10 stopni, mówimy o postawie skoliotycznej – wówczas stosuje się specjalistyczne ćwiczenia, które stabilizują kręgosłup w prawidłowym ustawieniu;

➘ od 10 do 25 stopni – dobiera się terapię dedykowaną danemu skrzywieniu kręgosłupa;

➘ powyżej 25 stopni – poza ćwiczeniami lekarz ortopeda może zlecić dodatkowo leczenie za pomocą gorsetu;

➘ od 50 stopni – należy rozważyć leczenie operacyjne.

Leczenie takiej wady postawy powinno być jak sama skolioza – wielopłaszczyznowe. Systematyczne wykonywanie ćwiczeń, autokorekcja dziecka w codziennych czynnościach oraz jego świadomość znacząco wpłynie na efekty rehabilitacji, a co za tym idzie poprawi funkcjonowanie dziecka. Nie warto lekceważyć nieprawidłowości związanych z postawą u dzieci, gdyż konsekwencje takich zmian mogą być uciążliwe i ciągnąć się przez wiele lat.

Autor: Urszula Majeran – mgr fizjoterapii, Terapeuta Koncepcji FITS, Terapeuta Integracji Sensorycznej